2
دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلام، دانشگاه قم، قم، ایران.
10.22034/hpi.2023.424031.1042
چکیده
علامه عقل را نفس مدرک انسان میداند، و قلب، همان نفس مدرک است، بدین ترتیب دریافتکننده وحی؛ نفس مدرک است و از آن با عنوان قلب یا عقل یاد میشود. روشن است که عقل در این کاربرد معنای عامتری از قوه عقل نظری و استدلالی دارد. ولی آکویناس تنها به جنبه استدلالی عقل اعتقاد دارد. با توجه به تمایزی که آکویناس بین وحی و عقل قائل است، مهمترین اعتقاد رایج مسیحیت، یعنی تثلیث را خارج از ادراک عقلی میداند، و نسبت به تقدم ایمان بر عقل تاکید میکند. اما علامه، اولا ایمان را در قلمرو عقل عملی تعریف میکند ثانیا عقل استدلالی و نظری را مقدم بر ایمان می داند. وجه مشترک علامه و آکویناس درباره جایگاه عقل در توجیه عقاید دینی، اعتقاد دارند؛ بسیاری از عقاید دینی و در رأس همه اثبات وجود خداوند، با عقل قابل توجیه (اثبات برهانی) است، ثانیا عقل و دین، دروازه ورود به عالَم حقیقتاند و سبب هدایت انسان برای رسیدن به سعادت هستند. هر دو فیلسوف، فلسفه عقلی – استدلالی ارسطویی را برای اثبات حقایق دینی به خدمت میگیرند. در این نوشتار با روش تحلیل و توصیفی به بررسی دیدگاه این دو فیلسوف درباره جایگاه عقل در توجیه عقاید دینی خواهیم پرداخت.
ژیلسون، اتین (1370). روح فلسفه قرون وسطی. ترجمه ع داوودی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی و انتشارات علمی و فرهنگی.
ژیلسون، اتین (1375). مبانی فلسفه مسیحیت. ترجمه محمد محمدرضائی و سید محمود موسوی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
خراشادیزاده، نجمه (1389). «رابطه عقل و دین از دیدگاه ابنسینا و توماس آکوئیناس». پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور، استان تهران، دانشکده علوم انسانی.
خیرالّهی، محمود (1387). «جایگاه عقل در قلمرو دین». معرفت، 132 (9)، 34ـ55.
طباطبایی، سید محمدحسین (1387). انسان از آغاز تا انجام. ترجمه صادق لاریجانی، قم، بوستان کتاب.
جانباز، امیدرضا، و علیرضا فاضلی (1401). «ریشههای سکولار و ظرفیتهای پساسکولار اندیشۀ توماس آکوئینی». جستارهای فلسفه دینی، انجمن علمی فلسفه دین ایران، 11 (1)، 53ـ78.
طباطبایی، سید محمدحسین (1387). تفسیر المیزان (بیست جلد). مترجم: سید محمدباقر موسوی همدانی، چاپ بیست و چهارم، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1373). نهایة الحکمه. ترجمه دکتر مهدی تدین، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1371). مجموعه مقالات و پرسشها و پاسخها، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374). شیعه در اسلام. قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ایزدی, محسن, & شیری, امیرمهدی. (1402). نقش و جایگاه عقل در توجیه باورهای دینی از منظر علامه طباطبائی و توماس آکویناس. تاریخ فلسفه اسلامی, 2(8), 119-148. doi: 10.22034/hpi.2023.424031.1042
MLA
محسن ایزدی; امیرمهدی شیری. "نقش و جایگاه عقل در توجیه باورهای دینی از منظر علامه طباطبائی و توماس آکویناس". تاریخ فلسفه اسلامی, 2, 8, 1402, 119-148. doi: 10.22034/hpi.2023.424031.1042
HARVARD
ایزدی, محسن, شیری, امیرمهدی. (1402). 'نقش و جایگاه عقل در توجیه باورهای دینی از منظر علامه طباطبائی و توماس آکویناس', تاریخ فلسفه اسلامی, 2(8), pp. 119-148. doi: 10.22034/hpi.2023.424031.1042
VANCOUVER
ایزدی, محسن, شیری, امیرمهدی. نقش و جایگاه عقل در توجیه باورهای دینی از منظر علامه طباطبائی و توماس آکویناس. تاریخ فلسفه اسلامی, 1402; 2(8): 119-148. doi: 10.22034/hpi.2023.424031.1042